سنگ تراورتن یکی از سنگ‌های آهکی رسوبی است که در طی سالیان دراز پدید می‌آید. این سنگ در اثر رسوب چشمه‌های آبگرم در بستر رودخانه‌ها، تحت فشار و دمای بالایی به وجود می‌آید. از آنجایی که سنگ تراورتن به مرور زمان پدید می‌آید، ساختار آن لایه لایه بوده و جنس هر یک از لایه‌های آن متفاوت است. برای همین است که این سنگ حالت موج‌داری دارد. سنگ تراورتن از تخلخل بالایی برخوردار است و همین ویژگی سبب شده تا وزن کمی داشته باشد و خیلی راحت به ملات بچسبد. این سنگ همچون بسیاری از سنگ‌های دیگر، انواع زیادی دارد و از نظر رنگ، جنس و کیفیت تنوع بسیار زیادی دارد.
سنگ‌های تراورتن رنگ‌های مختلفی دارند که در اثر عوامل طبیعی با این رنگ‌ها پدید آمده‌اند. رنگ‌هایی چون سفید، کرم روشن، قهوه‌ای و قرمز از جمله رنگ‌های سنگ‌های تراورتن هستند. در واقع وجود ناخالصی‌ها و رگه‌هایی با رنگ‌های مختلف، سبب ایجاد این سنگ با طرح و رنگ‌های مختلف شده است. در زیر به انواع سنگ تراورتن اشاره می‌کنیم:
سنگ تراورتن لیمویی: در این دسته از سنگ‌ها، رنگ‌های لیمویی و نارنجی وجود دارد. از جمله سنگ‌های این دسته میتوان به سنگ تراورتن لیمویی آذرشهر اشاره کرد.
سنگ تراورتن گردویی - قهوه‌ای: این دسته از سنگ‌های تراورتن، شامل رنگ‌هایی چون قهوه‌ای تیره تا روشن و سیلور می‌شوند. تراورتن سیلور آذرشهر، تراورتن خرمایی و تراورتن تنه درختی از جمله سنگ‌های این دسته هستند.
سنگ تراورتن کرم: سنگ‌های تراورتن که در رنگ‌های کرم، کرم مایل به سفید، کرم مایل به زیتونی، بژ و کرم شکلاتی هستند، در این دسته جای می‌گیرند. سنگ‌هایی چون سنگ تراورتن ارس، تراورتن عباس آباد، تراورتن حاجی آباد، تراورتن آتشکوه و تراورتن ابرکوه و دره بخاری از جمله سنگ‌های این دسته به حساب می‌آیند.
سنگ تراورتن قرمز: سنگ‌هایی که از رنگ قرمز، نارنجی، قرمز تیره مایل به قهوه‌ای برخوردار هستند، در این دسته قرار می‌گیرند. از جمله سنگ‌های این دسته میتوان به سنگ تراورتن قرمز آذرشهر اشاره کرد.
سنگ‌های تراورتن با رگه‌های مختلف و رنگ‌های متفاوت به وجود می‌آیند و حالت موج‌داری پیدا می‌کنند. برای همین میتوان آنها را از نظر رگه‌ها نیز تفکیک کرد. با این حال باید توجه داشته باشید از آنجایی که رگه‌های موجود در سنگ جنس متفاوتی با خود سنگ دارند، از استحکام سنگ کم شده و بخش زیادی از مقاومت و استحکام اصلی خود را از دست می‌دهد. بنابراین اگر به دنبال سنگ تراورتن با استحکام بالا هستید، باید به دنبال سنگی باشید که میزان رگه‌های موجود در آن کمتر باشد.
لغزیده: سنگ تراورتن لغزیده، از گوشه‌ها و لبه‌های گردی برخوردار است. این سنگ از ظاهر قدیمی و آنتیکی برخوردار است و انقباض خوبی در زیر پا ایجاد می‌کند.
صیقلی: سنگ تراورتن صیقلی، از براقیت زیادی برخوردار است؛ چرا که برای ایجاد صافی بیش از حد، از حداکثر صیقل برای آن استفاده شده است. توجه داشته باشید سنگ‌های تراورتن صیقلی، در حالت خیسی بسیار لغزنده هستند.
تیشه‌ای: سنگ تراورتن تیشه‌ای، کمی صیقل خورده است و هنوز حالت مات خود را دارد. این نوع سنگ نسبت به نوع صیقلی، از لغزندگی کمتری برخوردار است. برای همین از آن به عنوان کفپوش در ساختمان استفاده زیادی می‌شود.
برس زده شده: سنگ‌های تراورتنی که با استفاده از برس سیمی برای ایجاد سطح مات برس زده شده‌اند، در این دسته جای می‌گیرند.
سنگ تراورتن در اثر ته نشینی رسوبات آب داغ یا سرد در غارها و بستر رودخانه‌ها پدید می‌آید. این سنگ بیشتر از ترکیبات استاگمتیت، کلسیم و استالاکتیت برخوردار است و حالت لایه لایه دارد. به دلیل همین خصوصیت لایه لایه بودن سنگ‌های تراورتن، میتوان آن را در دو جهت برش زد. سنگ‌های تراورتن، برخی اوقات به طور اتفاقی بدون رگه می‌شوند. این سنگ‌ها در حالت بدون موج، محکم‌تر هستند و در محل خطوط و رگه‌ها که محل بین صفحات و لایه‌های سنگ است، از استحکام کمتری برخوردار می‌باشند. حتی دیده شده سنگ تراورتن گاهی اوقات از همین خطوط دچار شکستگی می‌شود. سنگ تراورتن قابلیت استفاده به صورت مات، براق، تیشه‌ای، چکشی، سند بلاست و غیره را دارد. برای همین از این نظر نسبت به بسیاری از سنگ‌های دیگر برتری دارد.
سنگ تراورتن کاربردهای زیادی دارد. در اینجا به چند کاربرد مهم سنگ تراورتن در ایران اشاره می‌کنیم.
از این سنگ برای نمای ساختمان استفاده زیادی می‌شود. برای همین است که در ایران سنگ تراورتن را به عنوان سنگ نما می‌شناسند. از این سنگ زیبا در بسیاری از ساختمان‌ها، خصوصا ساختمان‌های سبک کلاسیک استفاده زیادی می‌شود.
از سنگ تراورتن به عنوان کفپوش و سنگ پله نیز استفاده می‌شود. البته از آنجایی که این سنگ جذب آب بالایی دارد و تراکمش کم است، بهتر است از سنگ‌های دیگری چون مرمریت برای کفپوش استفاده شود.
کاربرد دیگر تراورتن، استفاده از آن به عنوان قرنیز و پوشش دیوارهای داخلی ساختمان است. همچنین از آن در لابی ساختمان‌ها استفاده زیادی می‌شود.
از سنگ تراورتن میتوان برای ساخت شومینه، مجسمه، آبنما، ستون‌ها و موارد دیگر نیز استفاده کرد.
از سورت‌های ضعیف این سنگ میتوان برای ساخت جداول و درپوش استفاده کرد.
سنگ تراورتن قیمت ثابتی ندارد و همچون بسیاری از سنگ‌های دیگر، قیمت آن بر اساس فاکتورهای مختلفی در نظر گرفته می‌شود. قیمت هر متر مربع سنگ تراورتن، بستگی به نوع سنگ و درجه کیفی و موارد دیگر دارد. از جمله موارد تاثیرگذار در قیمت سنگ تراورتن، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کیفیت سنگ تراورتن: درصد تخلخل، وجود ناخالصی و سلامتی سنگ، در کیفیت سنگ تاثیر دارد. بنابراین بر اساس این سه مورد، سنگ‌ها از کیفیت متفاوتی برخوردار هستند و در درجات مختلفی دسته‌بندی می‌شوند.
ابعاد و ضخامت سنگ: هر چقدر میزان ابعاد و ضخامت سنگ تراورتن بیشتر باشد، قیمت آن نیز بیشتر می‌شود.
نوع فرآوری سنگ: نوع ماشین برش، مواد مصرفی چون رزین و اپوکسی، پولیشرها و پرداخت روی سطح باعث فرآوری متفاوت سنگ شده و بر روی قیمت نهایی آن تاثیر می‌گذارد.
حمل و نقل: علاوه بر موارد بالا فاصله از معدن و هزینه‌های مربوط به حمل و نقل سنگ، در قیمت آن اثرگذار است.
سنگ تراورتن از بافت بی‌نظیری برخوردار است و از این حیث با برخی از سنگ‌ها متمایز است.
این سنگ گرما را به خود جذب نکرده و سطح آن همیشه خنک است. برای همین از آن میتوان در مناطق گرم استفاده کرد. همچنین برای ایجاد حس خنکی بیشتر، از آن در حمام یا استخر نیز استفاده می‌شود.
رنگ سنگ‌های تراورتن همیشه ثابت است و با مرور زمان دچار تغییر رنگ یا کم رنگ شدگی نمی‌شوند.
سنگ تراورتن از قابلیت صیقل‌کاری و برشکاری بسیار بالایی برخوردار است. این سنگ را میتوان به شکل موج‌دار و یا بدون موج برش داد.
سنگ تراورتن در برابر حرارت و صدا عایق است و از آن میتوان به عنوان عایق در برخی از فضاها استفاده کرد.
به دلیل وجود حفره‌ها و منافذ در سنگ تراورتن، از چسبندگی ملات خوبی برخوردار است. برای همین هیچ وقت دچار سقوط نشده و خیلی راحت به سطوح می‌چسبد.
علاوه بر این وجود منافذ و حفره‌ها در این سنگ، باعث افزایش مقاومت آن در برابر انقباض و انبساط می‌شود.
درز و شکاف‌های دیده شده در سنگ تراورتن بسیار کم است.
سنگ تراورتن در نمای ساختمان، در برابر اشعه خورشید مقاوم است و دچار تغییر شکل و رنگ نمی‌شود. این سنگ‌ها نیاز به مراقبت خاصی ندارند و با یک شستشو، تمیز و براق می‌شوند.
رایج‌ترین رنگ‌های سنگ تراورتن، از قیمت مناسبی در بازار برخوردار هستند.
سنگ تراورتن مزایای زیادی دارد و عیب و ایرادات خاصی برای این سنگ وجود ندارد. تنها معایبی که میتوان برای سنگ تراورتن در نظر گرفت، قیمت بالای آن در رنگ و بافت‌های خاص است. سنگ‌های تراورتنی که از رنگ و بافت خاصی برخوردار هستند، قیمت بیشتری نسبت به نوع ساده آن دارند. همچنین در صورتی که از آن به عنوان کفپوش ساختمان استفاده شود، باید هزینه بیشتری نسبت به کفپوش‌های بتنی در نظر گرفته شود. سنگ تراورتن، در تمام نقاط کشور وجود ندارد و تنها در برخی از نقاط خاص قابل استخراج است.
سنگ تراورتن سفید ارس، یکی از سنگ‌های معروف است که از طیف رنگی روشن با رگه‌های مشکی، قهوه‌ای یا صورتی برخوردار است. سنگ تراورتن راس از مقاومت فشاری بسیار بالایی برخوردار است و ساب‌پذیری خوبی دارد. همچنین میزان تخلخل در تراورتن ارس بسیار کم است. از این سنگ بیشتر برای نماهای داخلی و خارجی ساختمان استفاده می‌شود.
سنگ تراورتن عباس آباد، یکی از بهترین سنگ‌های تراورتن سفید است و از آن در ساختمان‌ها استفاده زیادی می‌شود. بیشتر از این سنگ به عنوان نمای ساختمان استفاده می‌شود. از ویژگی‌های سنگ تراورتن عباس آباد میتوان به چسبندگی بالا و ساب‌پذیری خوب اشاره کرد. برخی از سورت‌های این سنگ، از رگه‌های مرمر قهوه‌ای و عسلی برخوردار هستند و بسیار زیبا می‌باشند. فرآوری سنگ تراورتن عباس آباد شامل انواع مختلفی چون بی‌موج ساییده، چرمی، اسلب تراورتن و موج‌دار می‌باشد. قیمت سنگ تراورتن عباس آباد، بستگی به عوامل مختلفی دارد. با این حال هر چقدر این سنگ‌ها روشن‌تر باشند و موج‌های داخل آن کمتر باشد، قیمتشان بیشتر است.
سنگ تراورتن در ایران پس از استخراج از معادن، به صورت .کوپ سنگ در اختیار کارخانجات سنگبری قرار می‌گیرد.
مهمترین کاربرد سنگ تراورتن هم در صنعت ساختمان سازی است. در رابطه با ترکیبات سنگ تراورتن، تحقیقات کانی شناسی، سنگ شناسی و زمین شناسی زیادی صورت گرفته است. با توجه به این تحقیقات مشخص شده است که موادی چون کربنات کلسیم از جمله ترکیبات اولیه و مهم این سنگ هستند. ترکیبات آهن از ترکیبات بسیار مهم در شکل گیری و طرح‌دار و موج‌دار شدن این سنگ می‌باشند.
تراورتن حاجی آباد از تراورتن‌های کرم و قهوه‌ای است که بیشتر در نماسازی ساختمان، نماهای داخلی و محوطه سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. درون این سنگ موج‌ها و هاله‌های کرم تیره و قهوه‌ای نیز مشاهده می‌شود. سنگ تراورتن حاجی آباد نسبت به دیگر تراورتن‌ها از تخلخل پایینی برخوردار است و ساب پذیری و مقاومت بالایی دارد. برای همین است که از آن در نماسازی ساختمان میتوان با خیال آسوده استفاده کرد. از طرفی تراکم مولکولی بالای این سنگ و ساب پذیری فوق العاده آن باعث شده تا در ساخت محصولات و لوازم دکوراتیو سنگی بسیار پرکاربرد باشد. در رابطه با ویژگی‌های سنگ تراورتن حاجی آباد میتوان گفت که این سنگ به دلیل جنس نمناک و خاص خود، با گذشت زمان و تابش نور خورشید به رنگ روشن‌تر و زیباتری می‌رسد. قیمت سنگ تراورتن هم در صورتی که از رنگ روشن‌تری برخوردار باشد، بیشتر می‌شود. از درجات پایین سنگ تراورتن حاجی آباد هم در ساخت جداول سنگی و درپوش‌ها میتوان استفاده کرد.
سنگ تراورتن دره بخاری از دیگر انواع سنگ تراورتن است که جزو مرغوبترین آنها به حساب آمده و بیشتر برای نماسازی ساختمان کاربرد دارد. این سنگ به دلیل برخورداری از رنگ روشن و کیفیت بالای خود، از قیمت نسبتا بالایی هم برخوردار است و سبب ایجاد نمایی لوکس و شیک در ساختمان می‌شود. بسیاری از افراد از این سنگ برای نمای رومی، نمای کلاسیک و دیوارهای لابی و فضاهای در معرض دید در ساختمان استفاده می‌کنند. در رابطه با رنگبندی سنگ تراورتن دره بخاری باید اشاره شود که این سنگ در رنگ‌هایی چون سفید، عسلی و ابر وبادی موجود است که هر یک از آنها زیبایی خاص خود را دارند. همچنین از آنجایی که این سنگ جزو سنگ‌های با کیفیت بالا محسوب می‌شود، در زمینه صادرات به دیگر کشورها هم بسیار موفق ظاهر شده است و جزو سنگ‌های صادراتی به حساب می‌آید.
سنگ تراورتن آبگرم از رنگ کرم .عسلی تا شکلاتی برخوردار است و دارای طرح یکنواخت می‌باشد. ساب پذیری بالا و همچنین براقیت خوب این سنگ باعث شده تا جذابیت آن زیاد شود و مورد توجه افراد زیادی قرار بگیرد. در رابطه با قیمت سنگ تراورتن آبگرم باید اشاره شود که این سنگ نسبت به نمونه‌های عباس آباد، آتشکوه، دره بخاری و حاجی آباد از قیمت پایین‌تری برخوردار است. برای همین اگر به دنبال خرید سنگ تراورتن ارزان هستید، میتوانید این گزینه را در نظر داشته باشید.
